Czytelnicy Głosu Nowego i stali bywalcy naszego portalu doskonale znają postać p. Dominika Frydrychowskiego; tutejszego organisty od 1 maja 1907 roku. Ale nie do tej funkcji się ograniczał. Był twórcą i założycielem licznych chórów i zespołów śpiewaczych, z których najsłynniejsza była Lutniar, o jej sztandarze w kwietniowym numerze Głosu Nowego ukaże się obszerny artykuł. Był prezesem miejscowego Koła Przyjaciół Harcerzy w Nowem. Poza tym był również rymotwórcą, który wiele wydarzeń komentował mową wiązaną.
W trakcie pierwszej wojny światowej, w szeregach wojsk niemieckich, najpierw służył na Pojezierzu Mazurskim; później trafił na front zachodni na pogranicze niemiecko-francuskie. Tu poznał nowy rodzaj broni, tu i teraz na szeroką skalę, użytą: GAZ. Być może te przeżycia spowodowały, że w okresie dwudziestolecia międzywojennego był niezłomnym organizatorem i propagatorem Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Poniższy zestaw materiałów pióra p. Dominika Frydrychowskiego jest zaledwie niewielką cząstką, tego, co po sobie pozostawi ów człowiek-orkiestra.
Kilka słów o wystawie, której ślad znalazła 23121959 w Kurierze Bydgoskim z 19.IX.1933 r.
Poniżej mamy sprawozdanie napisane przez samego prezesa Frydrychowskiego. Dołączyłem dwa inne teksty Frydrycha: ogłoszenie na VIII Tygodnia Lotniczego w roku 1931, jeden z kilkunastu wierszy propagandowych propagujących członkostwo a LOPP.
LOPP to jeszcze jedna z wielu nowskich organizacji społecznych działających w okresie międzywojennym, która nie doczekała się jeszcze całościowego omówienia.
Na marginesie tej wystawy z roku 1933; na naszym portalu znajdują się fotografie umieszczone w r. 2006 przez arka i zimmka. Arek zamieścił zdjęcie Domu Niemieckiego z okresu sprzed pierwszej wojny światowej. Z kolei zimmek odnalazł zdjęcie Domu Polskiego /tu otwarto ową wystawę LOPP/. To ten sam Dom, tyle,że już w II Rzeczypospolitej prowadzony był przez rodzinę Stasiewskich.
Toruń29marca2009 / kapa/
nr 4, sobota 24 stycznia 1931 r.
Jesteś już członkiem L.O.P.P.?
rBitwa nad Sommąr1;.
Za staraniem się Miejscowego Koła L.O.P.P. w najbliższych dniach wyświetlać się będzie potężny film Bitwa nad Sommą; (oryginalne zdjęcia w czasie wojny światowej), w którym to będzie można widzieć cała zgrozę wojny światowej itp. Bliższe ogłoszenia nastąpią.
Zwraca się uwagę iż dla uniknięcia wielkiego natłoku nie będą bilety przy kasie w kinoteatrze sprzedawane, tylko już przedtem w specjalnych kasach do tego celu stworzonych. Na poszczególne numerowane przedstawienia wyprzeda się tylko tyle biletów, ile miejsc w kinoteatrze. Czysty zysk dla rLigi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowejr1;.
Baczność!
gaz -gaz -gaz - gaz
Tak jeszcze dziś nie jednemu brzmi w uszach, choć już tyle lat po wojnie.
Narzędziem głównem w przyszłej wojnie nie będzie już oręż, ale samoloty i gazy trujące, które o wiele skuteczniejsze i tańsze będą od wszystkich innych środków walki.
Wyobraźmy sobie więc prawdopodobny przebieg wypadków z chwilą wybuchu przyszłej wojny. Wypowiedzenie wojny nastąpi za pomocą radiotelegrafu. W tej samej chwili rozpoczyna się tragedia, której zgroza nie da sie wypowiedzieć słowami a która czyni najnowsze i najchlubniejsze wynalazki przekleństwa dla ludzkości.
Porty lotnicze opuszczają całe floty samolotów, zaopatrzone w bomby gazowe, by najważniejsze centra kraju, jak siedziby władz wojskowych i cywilnych, węzły lejowe, ośrodki przemysłowe i punkt zborne itd. zamienić w pole śmierci i zniszczenia. Najwięcej zależyć będzie na tem, by w kraju nieprzyjacielskim zanieść pożogę wojny i wywołać zamieszanie.
Panka ogarnie wszystko. Turkot samolotów, huk pękających bomb, rozpaczliwe krzyki o pomoc zahamują wszelką pracę. Nie można tu wszystkiego opisać, co się w ten czas dziać będzie. Przybądź więc szanowny obywatelu na film propagandowy, gdy ogłoszenie nastapi.
Za Miejscowe Koło L.O.P.P.
D.Frydrychowski
GN, nr 38, sobota 23 września 1933r.
(str 1)
Wystawa L.O.P.P. w Nowem.
Dnia 20-go b.m. Odbyło się otwarcie wystawy propagandowej L.O.P.P. w Nowem w domu Hotel Dom Polski. Przy bardzo licznem udziale przedstawicieli władz z p. Starosta na czele, jego zastępcą, miejscowego Burmistrza, ks. prob. Bartkowskiego i wielu innych przybyłych gości w serdecznych słowach powitał prezes miejscowego koła L.O.P.P. p. Frydrychowski, który to zarazem był głównym inicjatorem wystawy. Na powitanie odpowiedział Starosta Powiatowy p. Krawczyk, podnosząc znaczenie wystawy dla miejscowej ludności, poczem otworzył wystawę.
Chór Lutni pod batutą miejscowego prezesa odśpiewał kilka utworów, a dzieci p. Formanowskiego przez deklamację uzupełnili program otwarcia.
Wystawa w skromnych ramach daje możność każdemu poznać sposoby obrony przeciwgazowej. Przed oczami widza przechodzi cały rozwój maski przeciwgazowej różnych państw. Widzimy również straszne skutki działania gazów bojowych. Bardzo ciekawe wykresy i fotografie, które to dają nam życiowy obraz tego wszystkiego, co zdobyło nasze rodzime i kochane lotnictwo. Widzieliśmy na tych fotografiach chwile sławy naszych lotników, jak również i smutne wpuszczenie do grobu ś.p. por. Żwirki i Wigury.
Przy tej okazji przypomina sie mieszkańcom, że dnia 24 b.m. O godzinie 7,45 wieczorem odbędzie się na sali p. Borkowskiego uroczysta akademja.
GN, nr 19, sobota 13 maja 1933r.
Co LOPP może
Było to w początku maja -
Wielka grupa dziewcząt stała -
Z rozmowy, co słyszałem,
Oto niżej napisałem:
Jedna mówi - posłuchajcie !
O czem mówię, uważajcie !
Bom się zeszły tu dziewczyny,
Wam z wiadomej już przyczyny.
Każda z was jest w takim wieku,
Że już myśli o swym człeku -
Albo, jak tam nazywamy -
Żebym za mąż iść już chciały.
Bo się mówi, że dziewczynki,
Są śliczniuchne jak malinki.
Ale za to te chłopaki,
To przebrzydłe są łajdaki.
Taka jucha łazi, ściska,
Nie otworzy do cię pyska
I nie powie: Małgorzato!
Zróbmy już wesele w lato!
Na to inna sie ozwała
I do wszystkich powiedziała:
Nie dostanie żadna chłopa,
Jak nie będzie członkiem LOPP.'a!
Bo mówiłam raz z Joanną -
Która dziś jest starszą panną -
Ta mi dobrze doradzała
I do serca tak gadała:
rJest 10-ty tydzień LOPP.'a
Jeśli chcesz koniecznie chłopa
To się zapisz na członkinię,
A wesele cię nie minier.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Gdy dziewczęta to słyszały.
Zaraz do mnie przyleciały -
Dziesięć naraz się wpisało
I z radością odleciało.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Gdy Onufry to zobaczył,
Aż nieborak się rozkraczył
I powiada: O mój Boże!
Co ten LOPP też wszystko może.
(D.F.)
http://miasto-nowe.com/photogallery.php?photo_id=2406 Dom Polski 12.06. 2006 zimmek
http://miasto-nowe.com/photogallery.php?photo_id=2385 Dom Niemiecki 01.06. 2006 arek
Brawo Kapa, dzięki Ci za ciekawe ujęcie i rozwinięcie tematu. Twoja biblioteczka archiwaliów jak zwykle pełna jest perełek i przesmacznych kąsków. Miodzik na serce szperacza ...
Ja ze swej strony dodam jeszcze, że temat LOPP pojawiał się także u i u tych bardziej znanych twórców. I tak np. Gałczyński w Kołysance pisarzy ujmuje rzecz krótko
Tata zaś pracuje w LOPP-ie,
z aktów ściera kurz
śpij, ty mój maleńki chłopie,
w kolebeczce z róż.
A Tuwim z kolei w cyklu Wierszy o państwie przyznaje, że
Rozumiem wszystko: rząd, policję,
Podatki, wojsko, budżet, sąd,
Więzienia, karne ekspedycje
I LOPP, i gospodarczy front.
Polecam też krótki filmik na YOUTUBIE
http://www.youtube.com/watch?v=SLza8m1oAl4
gdzie szkolenia płci pięknej w ramach LOPP plus zabawna piosenka (moja mama bardzo często lubiła ją śpiewać) stanowią ciekawe dopełnienie tematu.
Kapa, Ika i inni szperacze - stworzeni jesteśmy przez pamięć. Nie tylko my, świat w ogóle
Dodaj komentarz
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.
Oceny
Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą oceniać zawartość strony
